Ochrona oznaczeń geograficznych – nowe przepisy na poziomie unijnym

Jednym z kluczowych kroków Unii Europejskiej w zakresie ochrony oznaczeń geograficznych produktów rzemieślniczych
i przemysłowych jest przystąpienie do Aktu Genewskiego Porozumienia Lizbońskiego. To międzynarodowe porozumienie Światowej Organizacji Własności Intelektualnej zobowiązało UE do rozszerzenia ochrony na produkty nie tylko rolnicze, ale także nierolnicze. Rozporządzenie weszło w życie 16 listopada br., będzie ono w pełni stosowane od 1 grudnia 2025 r.
Głównymi beneficjentami nowego rozporządzenia mają być przede wszystkim producenci. Dzięki nowemu aktowi prawnemu uzyskają oni możliwość ochrony swoich praw własności intelektualnej na poziomie unijnym, co ułatwi walkę z podrabianymi produktami, również propagowanymi online. Dzięki wprowadzeniu nowego rozporządzenia, producenci produktów rzemieślniczych i przemysłowych mogą również liczyć na uproszczenie procedury rejestracyjnej. 
Konsumenci również zyskają, gdyż oznaczenie geograficzne stanie się dla nich gwarancją autentyczności, renomy i jakości produktu. Nowe przepisy mają poprawić widoczność pochodzenia geograficznego, co ułatwi konsumentom świadome wybory podczas zakupów. 
Przedmiotami wspomnianego rozporządzenia będą produkty rzemieślnicze i przemysłowe, takie jak: kamienie naturalne, wyroby drewniane, biżuteria, materiały włókiennicze, porcelana czy skóry. Na jego mocy chronione będą takie produkty jak np. ceramika bolesławiecka czy koronka koniakowska. Ochrona ta będzie zbliżona do aktualnej ochrony: oscypków czy suski sechlońskiej. Produkty te muszą być wytworzone ręcznie lub przy użyciu narzędzi ręcznych, a ich tradycyjny charakter musi być udokumentowany historycznie. 
Produkty, aby mogły być chronione, będą musiały pochodzić z określonego miejsca, a ich jakość i renoma będą musiały wynikać głównie z pochodzenia geograficznego. Ochroną nie zostaną objęte produkty sprzeczne z porządkiem publicznym. 
Proces rejestracji będzie skupiał się na etapie krajowym, po czym przechodził do unijnego etapu przed Urzędem Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej. Będą istnieć odstępstwa od dwuetapowego systemu, dotyczące m.in. wniosków o rejestrację z państw UE bez indywidualnej krajowej ochrony. 
Producent lub inny zainteresowany podmiot będzie mógł wnieść sprzeciw w ciągu dwóch miesięcy na poziomie krajowym. Sprzeciw będzie mógł być oparty na niespełnieniu wymogów ochrony, sprzeczności rejestracji lub zagrożeniu dla istniejących produktów. 
Państwa członkowskie będą odpowiedzialne za przeprowadzanie kontroli oraz ustanowienie kar za nieprzestrzeganie przepisów. Kary powinny mają być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. 
Cieszymy się, że produkty tradycyjne, o wysokiej renomie znajdą swoją większą ochronę na poziomie unijnym! 

Wiktoria Sikorska
Doktorantka
Szkoła Doktorska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Nauki prawne